Flavor Boulevard

Category: món chay

  • Quà vặt từ tiệm bánh mì #13 – Bánh xu xê


    Khi người ta vào giữa độ tuổi hăm, tự nhiên người ta bắt đầu nhận được đủ thứ thông báo cưới hỏi trong vòng bằng hữu. Đại học vừa xong thì phân nửa đám con gái tôi biết lục tục đăng danh sách quà cưới (wedding registry, phong tục phổ biến của đám cưới Mỹ tân thời) lên Facebook, và tôi nghĩ ừ thì người Mỹ họ vẫn mau chóng thế. Đến Giáng Sinh vừa rồi, một người bạn thân thời đại học bỏ cuộc họp lớp vì ngày trọng đại của anh ta đã đến bên Ấn Độ, và một người bạn thân khác thời trung học báo tin sét đánh là đã đính hôn, trong khi tôi cứ tưởng cậu còn lang thang trên các dãy phố của Thành Đô. Mấy tuần sau đó, hai đứa bạn hồi lớp 11 ở Việt Nam tuyên bố nội năm nay sẽ thành gia thất (không phải với nhau). Tôi hoác nhiên nhận ra một điều…

    …Tôi chưa viết về món ăn tiệc cưới nào cả, mặc dù tôi ăn cưới đã mòn răng :D. Thôi thì sao không mừng lễ Valentine năm nay bằng một thức quà Việt Nam mà tên gọi gắn liền với hai nhân vật chính của ngày cưới: bánh xu xê?

    Ngày xưa khi còn là quà trong lễ hỏi, chiếc bánh xu xê xanh múp míp được gói trong những hộp lá chuối vuông vức. Ngày nay người ta bọc chúng trong giấy kính trong suốt, và chiếc bánh căng tròn như một cái gối con. Có lễ người lớn đã từng gọi chúng là bánh phu thê, nhưng bọn trẻ nói ngọng hoặc nói đùa thành bánh xu xê, và chết tên cái bánh từ đó. Nói về kĩ thuật, có lẽ chỉ với tay nghề của các bà ngoại người ta mới có thể biến một hỗn hợp bột nếp, bột mì tinh và nước thành một lớp vỏ bọc dẻo dai mà không dính tay. Vài người có thể không thích cái giòn giòn sừng sực của vỏ bánh xu xê, hoặc chê nó lạt lẽo vô vị, nhưng tài nghệ của người làm bánh thì người ta không thể chối bỏ được. Phần tôi, tôi thích cái gì dai, và thật lòng tôi thích vỏ bánh hơn nhân bánh.

    Theo cách cổ truyền, khoai môn thái sợi được trộn với bột làm vỏ bánh để tạo vân, nhưng bây giờ người ta thường trộn dừa nạo hoặc rắc mè trên mặt cho thay đổi không khí. Những nhà làm bánh công phu xứ Bắc còn rỏ thêm vài giọt nước hoa bưởi vào nhân đậu xanh cho dậy mùi thơm, nhưng tôi chẳng mong gì bánh xu xê ở các tiệm bánh mì Huê Kỳ có mùi hoa bưởi, nhất là khi một vỉ bốn chiếc bán vỏn vẹn 2 đồng.


    Bánh xu xê là thức quà ngọt người thích người không. Mẹ tôi thích. Blogger Nhà Ẩm Thực (The Gastronomer) thì lại thích dùng nó làm đạn để ném bạn bè cho vui. Tôi thấy nó là một biểu tượng hoàn hảo của hôn nhân, và không phải chỉ vì cái tính dẻo quẹo của nếp là mong ước kết chặt hai người hay đại loại vậy. Bề ngoài bánh xu xê đẹp mắt lắm – và hầu như ai mà chẳng thích chuyện cưới xin, nhưng khi ghé răng cắn vào mới thấy nó dai, nó nhạt, nó không như người ta trông đợi, để rồi khi nếm đến cái nhân thì ta khám phá một chút ngọt ngào mềm dịu sau cùng. 🙂

    Địa chỉ: Alpha Bakery & Deli (trong Hong Kong City Mall)
    11209 Bellaire Blvd # C-02
    Houston, TX 77072-2548
    (281) 988-5222

  • Chuyện bún xêu


    “Đằng ấy dịp này có tạ ơn không?”, ngài Miller hỏi tôi. Tôi thấy tôi cũng nên lắm. Đây sẽ là Lễ Tạ Ơn độc lập đầu tiên của tôi. Sẽ không có gà tây, không phải vì thịt hắn hơi dai mà vì chuyện mần thịt hắn ngay cái ngày mọi người sum họp yêu thương nhau, thấy cứ ang ác. Sẽ không có món đậu ve ngâm sữa đút lò, hay khoai lang nghiền phủ kẹo gối nướng giòn giòn ngọt ngọt, không phải vì tôi lười mà vì tôi không có lò nướng. Cũng sẽ không có sốt quả dâu hạc hay món ruột bánh mì nhồi gà tây, chẳng vì lý do gì cả.  Tôi sẽ ăn lễ Tạ Ơn năm nay với một món vừa đơn giản vừa không phải là mì gói: món bún xêu.

    Hơn 2000 năm trước, một vì vua ở một nước nọ ra lệnh cho nhà bếp hoàng cung chuẩn bị một đại yến để tiếp đãi phò mã tương lai từ ngoại quốc. Dĩ nhiên bữa tiệc phải bao gồm những món đặc sản trong nước, trong số đó có món bánh bột lọc đậu xanh. Để tránh bột lên men do để lâu, bột phải được xay trong ngày tiệc, và việc chuẩn bị bột được giao cho một cậu phụ bếp, người tôi đoán là cũng thích dậy sớm nhiều như tôi.

    Mắt nhắm mắt mở thế nào, cậu phụ bếp đổ bột gạo và nước vào cái rổ thay vì cái tô. Thời may, cái rổ nằm trên một nồi nước sôi, nên khi cậu nhận ra sự thể thì bột đã thành từng sợi dẻo dai (vẫn hơn tè le đâu đó trên sàn). Quan ngự thiện bắt gặp, nhưng phần thương tình, phần không dám lãng phí, ông sai cậu ra vườn ngắt rau dại vào xào sợi bột với tép mỡ làm món điểm tâm cho nhà bếp. Mùa ấy, ngoài vườn chỉ có rau cần mọc hăng hái nhất.

    Một vị quan nội thần ghé qua bếp thăm chừng việc chuẩn bị, nghe mùi cần quyện mùi tép mỡ thơm ngậy, tò mò nếm thử và thấy ngon. Khi được ông hỏi tên món ăn, quan ngự thiện lắp bắp vì sợ, nói chệch từ món “xào” thành món “xêu”. Quan nội thần nghe sao biết vậy, hớn hở đi bẩm lại với vua rằng nhà bếp vừa sáng chế ra một món mới gọi là món xêu. Vua đích thân xuống bếp nếm thử, và lúc này thì sự việc thật sự vượt khỏi tầm kiềm soát của cậu phụ bếp: vua ra lệnh cho nhà bếp thêm món xêu vào thực đơn đại yến hôm ấy.

    Hơn 2000 năm sau, món bún xêu giản dị vẫn được xem là món đặc sản truyền thống của vùng Cổ Loa, phía Bắc Hà Nội ngày nay. Người Cổ Loa cũng tin rằng sợi bún gạo chưa chắc đã ra đời trên đất Bắc nếu lần đó cậu nhỏ phụ bếp hoàng cung không buồn ngủ, quan ngự thiện không nhân từ và không biết chế biến, quan nội thần không tò mò, và An Dương Vương không phải người thích món ăn mới. Từng ấy điều trùng hợp, và cơ man nào những món bún Việt Nam bắt đầu từ món bún xào cần, chẳng phải cũng là một điều đáng tạ ơn lắm sao?